Xi Jinping ve Putin'den Tarihi Ortak Bildiri: Sırt Sırta Veren İşbirliği

Gülizar Özkaya

Bildirinin adı: Uluslararası İlişkilerin Yeni Bir Döneme Girmesi ve Sürdürülebilir Küresel Kalkınma

Bildiri Bir Giriş ve 4 Bölümden Oluşuyor

Bölüm I- Dünyada Demokrasi Mücadelesi

Bölüm II. Çağımızın Merkezinde barış, kalkınma ve işbirliği

Bölüm III. Dünya Güvenlik Sorunlarına Yaklaşım, Sırt Sırta Çin Rusya İşbirliği

Bölüm IV. Çin ve Rusya'nın Birlikte Üstleneceği Roller

Xi Jinping ile Vladimir Putin'in 4 Şubat 2022'deki görüşmesinin ardından açıklanan bildiride öne çıkan vurguları başlıklar halinde sunuyoruz:

BİLDİRİNİN GİRİŞ BÖLÜMÜ

Bugün dünya çok önemli değişimler yaşıyor. Ve insanlık yeni bir hızlı gelişim ve derin dönüşüm çağına giriyor.  Çok kutupluluk, ekonomik küreselleşme, bilgi toplumunun ortaya çıkışı, kültürel çeşitlilik, küresel yönetişim mimarisinin dönüşümü ve dünya düzeni gibi süreçlerin ve fenomenlerin gelişimini görüyor. Devletler arasında artan bir karşılıklı ilişki ve karşılıklı bağımlılık vardır.

Dünyada güçler yeniden mevzilenmekte yeniden dağılmakta, bu bir eğilim ortaya çıkmıştır.

Ve uluslararası toplum, barışçıl ve kademeli tedrici kalkınmayı hedefleyen bir önderliğe artan bir talep gösteriyor. Aynı zamanda, yeni koronavirüs enfeksiyonu pandemisi devam ederken, uluslararası ve bölgesel güvenlik durumu karmaşıklaşıyor ve küresel zorlukların ve tehditlerin sayısı günden güne artıyor.

Uluslararası ölçekte azınlığı temsil eden bazı aktörler, uluslararası sorunların ele alınmasında tek taraflı yaklaşımları savunmaya ve güce başvurmaya devam ediyor.

Diğer devletlerin içişlerine müdahale ederek onların meşru hak ve çıkarlarını ihlal etmekte ve uluslararası toplumun muhalefetine karşı çelişkileri, farklılıkları ve çatışmaları körükleyerek insanlığın gelişmesini ve ilerlemesini engellemektedir.

Bizler, tüm Devletleri herkesin refahını sürdürmeye ve bu amaçlarla diyalog ve karşılıklı güven oluşturmaya, karşılıklı anlayışı güçlendirmeye, barış, kalkınma, eşitlik, adalet, demokrasi ve özgürlük gibi evrensel insani değerleri savunmaya çağırıyor, halkların kendi ülkelerinin kalkınma yollarını bağımsız olarak belirleme haklarına ve Devletlerin egemenliğine ve güvenlik ve kalkınma çıkarlarına saygı duymayı öne çıkarıyoruz. Birleşmiş Milletler güdümlü uluslararası mimariyi ve uluslararası hukuka dayalı dünya düzenini birlikte korumalıyız, Birleşmiş Milletler ve Güvenlik Konseyi'nin merkezi ve eşgüdümleyici bir rol oynaması yoluyla gerçek bir çok kutupluluk arayışına girmeliyiz.

 Daha demokratik uluslararası ilişkileri teşvik etmeli ve dünya çapında barış, istikrar ve sürdürülebilir kalkınma için mücadele etmeliyiz.

"Rusya ve Çin, ciddi uluslararası güvenlik sorunlarından derin bir endişe duymakta ve tüm ulusların kaderlerinin birbirine bağlı olduğuna inanmaktadır. Hiçbir devlet, kendi güvenliğini dünyanın geri kalanının güvenliğinden ayrı olarak ve diğer devletlerin güvenliği pahasına sağlayamaz veya sağlamamalıdır. Uluslararası toplum; evrensel, kapsamlı, bölünmez ve kalıcı güvenliği sağlamak için küresel yönetişime aktif olarak dahil olmalıdır."

"Rusya ve Çin; temel çıkarlarının, devlet egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün korunmasına yönelik karşılıklı desteği yeniden teyit eder ve dış güçlerin içişlerine müdahalesine karşı çıkar."

"Rusya tarafı, Çin tarafınca insanlığın ortak zorluklarına yanıt vermek için uluslararası toplumun birliğini ve çabaların yoğunlaştırılmasını temin etmek adına önerilen "insanlık için ortak kader toplumu" inşa etme anlayışının önemini belirtir."

Bölüm I – Uluslararası Demokrasi ve Ülkelerde Demokrasi İçin Mücadele

Bizler, demokrasinin sınırlı sayıda Devletin ayrıcalığından ziyade evrensel bir insani değer olduğu anlayışını paylaşıyor. Demokrasinin teşviki ve korunması tüm dünya toplumunun ortak sorumluluğudur. Bizler, demokrasinin, ülke nüfusunun refahını artırmak ve halk hükümeti ilkesini uygulamak amacıyla vatandaşların kendi ülkelerinin yönetimine katılımının bir aracı olduğuna inanmaktadır. Demokrasi, kamu yaşamının tüm alanlarında ülke çapında bir sürecin parçası olarak uygulanır ve tüm insanların, halkın çıkarlarını yansıtır, halkın haklarını güvence altına alır, halkın ihtiyaçlarını karşılar ve çıkarlarını korur. Bazı Devletlerin, demokratik kriterlere uygunluk düzeyi değerlendirme hakkını tekellerine almak istemeleri,  buna uygun münhasır bloklar ve çıkar ittifakları kurmak da dahil olmak üzere ideoloji temelli ayrım çizgileri çizmeleri, bütün bunların demokrasiyi hiçe saymaktan ve demokrasinin ruhuna ve gerçek değerlerine karşı çıkmaktan başka bir şey olmadığını kanıtlamaktadır….

Ülkelere demokrasiyi tesis etmede rehberlik edecek, herkese uyabilecek tek bir şablon yoktur. Bir ulus, kendi sosyal ve politik sistemine, tarihsel geçmişine, geleneklerine ve özgün kültürel özelliklerine göre kendi durumuna en uygun demokrasi uygulama biçimlerini ve yöntemlerini seçmelidir. Devletinin demokratik olup olmadığına karar vermek sadece ülke halkının kendi kararıdır. Devam ediyor…

Bölüm II. Çağımızın Merkezindeki temalar barış, kalkınma ve işbirliği

Bizler, bugünkü uluslararası sistemin merkezinde barış, kalkınma ve işbirliğinin yattığına inanıyoruz. Kalkınma, ülkelerin refahını sağlamada önemli bir itici güçtür. Devam eden yeni koronavirüs enfeksiyonu pandemisi, BM 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündeminin yerine getirilmesi için ciddi bir zorluk teşkil ediyor. Küresel kalkınma adına işbirliği/ortaklık ilişkilerini geliştirmek ve küresel kalkınmanın yeni aşamasının denge, uyum ve kapsayıcılık ile tanımlanmasını sağlamak hayati önem taşımaktadır.

Çin ve Rusya, Avrasya Ekonomik Birliği Örgütü (EAEU) ile Çin arasında çeşitli alanlarda pratik işbirliğini yoğunlaştırmak ve  Asya Pasifik ve Avrasya bölgeleri arasında daha fazla karşılıklı bağlantılılığı teşvik etmek amacıyla (ÇN. Rusya önderliğindeki)  Avrasya Ekonomik Birliği ve  (ÇN. Çin önderliğinde) Kuşak ve Yol Girişimi'nin kalkınma planlarını birbirine bağlamaya yönelik çalışmalarını ilerletiyorlar.

Çin ve Rusya, bölgesel birliklerin gelişiminin yanı sıra Avrasya kıtasındaki halkların yararına ikili ve çok taraflı entegrasyon süreçlerini teşvik etmek için Kuşak ve Yol Projesinin inşasına  paralel ve ve bununla koordineli olarak Büyük Avrasya Ortaklığını tesis etmeye odaklandıklarını yeniden teyit ediyorlar. 

Bölüm III. Dünya Güvenlik Sorunlarına Yaklaşım, Sırt Sırta Çin Rusya İşbirliği

Bizler, ciddi uluslararası güvenlik sorunları konusunda ciddi endişe duyuyoruz. Tüm ulusların kaderlerinin birbirine bağlı olduğuna inanıyoruz. Hiçbir devlet kendi güvenliğini dünyanın geri kalanının güvenliğinden ayrı olarak sağlayamaz veya sağlamamalıdır.

Çin ve Rusya, belirli Devletlerin, askeri ve siyasi ittifakların ve koalisyonların, haksız rekabet uygulamalarına başvurarak jeopolitik rekabeti keskinleştirmek, uzlaşmaz karşıtlıkları ve çatışmayı körüklemek ve uluslararası güvenlik düzenini bozmak ve küresel stratejik istikrarı ciddi şekilde baltalamak dahil olmak üzere, başkalarının güvenliğine zarar verecek şekilde, doğrudan veya dolaylı olarak tek taraflı askeri avantajlar elde etmeye çalıştıklarına inanmaktadır.

Çin ve Rusya, NATO'nun daha da genişlemesine karşı çıkıyor ve NATO Kuzey Atlantik İttifakını ideolojik soğuk savaş yaklaşımlarından vazgeçmeye, diğer ülkelerin egemenliğine, güvenliğine ve çıkarlarına, uygarlıklarının, kültürel ve tarihi geçmişlerinin çeşitliliğine saygı duymaya ve diğer ülkelerin barışçıl gelişimine yönelik objektif nesnel ve adil tutum almaya çağırıyor. Taraflar, Asya-Pasifik bölgesinde diğer ülkelere kapalı olan bloklaşma yapılarının ve karşıt kampların oluşmasına karşı çıkıyor ve ABD'nin Hint-Pasifik stratejisinin bölgedeki barış ve istikrar üzerindeki olumsuz etkisi konusunda son derece dikkatli duruyorlar. Rusya ve Çin, Asya-Pasifik Bölgesi'nde barışı, istikrarı ve refahı teşvik eden ve üçüncü ülkeleri hedef (ÇN. düşman) olarak göremeyen adil, açık ve kapsayıcı bir güvenlik sistemi inşa etmek için tutarlı çaba sarf ediyorlar…..

Hiçbir devlet, diğer devletlerin güvenliği pahasına kendi güvenliğini sağlayamaz veya sağlamamalıdır. Uluslararası toplum, evrensel, kapsamlı, bölünmez ve kalıcı güvenliği sağlamak için küresel yönetişime aktif olarak dahil olmalıdır. Bizler, temel çıkarlarının korunması, devlet egemenliği ve toprak bütünlüğü için karşılıklı güçlü desteklerini yinelerler. Dış güçlerin iç işlerimize müdahalesine karşıyız. Devam ediyor…

Bölüm IV.  Çin ve Rusya'nın Üstleneceği Roller

Bizler, dünyanın önemli güçleri ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri olarak Rusya ve Çin olarak 'ahlaki ilkelere sıkı sıkıya bağlı kalma ve sorumluluğumuzu kabul etme niyetinde olduğumuzun altını çiziyoruz.

Birleşmiş Milletler'in uluslararası ilişkilerdeki merkezi koordinasyon rolü ile uluslararası sistemi şiddetle savunuyoruz.

Rus tarafı, uluslararası toplumun daha fazla dayanışmasını sağlamak ve ortak zorluklara yanıt verme çabalarını pekiştirmek için Çin tarafından önerilen bir "insanlığın için ortak kader topluluğu" inşa etme kavramının önemine dikkat çekiyor. Çin tarafı da, Rus tarafının adil bir çok kutuplu uluslararası ilişkiler sistemi kurmak için gösterdiği çabaların önemine dikkat çekiyor……Taraflar, Rusya ve Çin arasındaki yeni devletlerarası ilişki modelinin Soğuk Savaş döneminde gördüğümüz siyasi ve askeri ittifaklardan daha üstün olduğunu bir kez daha teyit ediyorlar.

İki Devlet arasındaki dostluğun sınırı yoktur, işbirliğinde "yasak" alanlar yoktur; ikili stratejik işbirliğinin güçlendirilmesi, ne üçüncü ülkeleri hedef alan bir işbirliğidir ne de değişen uluslararası çerçeveden ve dışımızdaki üçüncü ülkelerdeki durum değişikliklerinden etkilenir…

Birleşmiş Milletler Şartı'nın amaç ve ilkeleri de dahil olmak üzere uluslararası hukuka dayalı dünya düzenini savunuyoruz. Çok kutupluluğu ilerletmek ve uluslararası ilişkilerin demokratikleşmesini teşvik etmek, birlikte daha müreffeh, istikrarlı ve adil bir dünya yaratmak, ortaklaşa yeni bir tür uluslararası ilişkiler kurmak istiyoruz.

Rus tarafı, Çin tarafının uluslararası toplumun daha fazla dayanışmasını sağlamak için önerdiği bir "insanlık için ortak kader topluluğu" inşa etme kavramının önemine dikkat çekiyor ve bu öneri ve çözüm ortak zorluklara yanıt verme çabalarının pekiştirilmesine yardımcı oluyor. Çin tarafı, Rus tarafının adil bir çok kutuplu uluslararası ilişkiler sistemi kurmak için gösterdiği çabaların önemine dikkat çekiyor.

"Rusya ve Çin; çok kutupluluğun ilerletilmesi, uluslararası ilişkilerin demokratikleşmesi, daha müreffeh, istikrarlı ve adil bir dünya yaratmak için yeni tip bir uluslararası ilişkiler inşa edilmesi için çalışacaklarını ortaya koyar." Devam ediyor…

AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÖRGÜTÜ VE  GENİŞ AVRASYA ORTAKLIĞI

"Rusya ve Çin, Avrasya kıtasındaki halkların yararına bölgesel birliklerin ve ikili ve çok taraflı entegrasyon süreçlerinin geliştirilmesini teşvik etmek için Kuşak ve Yol Girişimi'ne paralel ve eşgüdümlü olarak Büyük Avrasya Ortaklığını inşa etmeye odaklandıklarını bir kez daha teyit ederler."

"Rusya ve Çin, Şanghay İşbirliği Örgütü'nü (ŞİÖ) kapsamlı bir şekilde güçlendirmeyi ve evrensel olarak kabul edilen uluslararası hukuk, çok taraflılık, eşit, ortak, bölünmez, kapsamlı ve sürdürülebilir güvenlik ilkelerine dayanan çok merkezli bir dünya düzenini şekillendirmede ŞİÖ'nün rolünü daha da geliştirmeyi amaçlar."

"Taraflar, ŞİÖ üye devletlerinin güvenliğine yönelik zorluklara ve tehditlere karşı koymak için geliştirilmiş mekanizmalara ilişkin anlaşmaları tutarlı bir şekilde uygulamanın önemi kabul eder ve bu görevin ele alınması bağlamında, ŞİÖ Bölgesel Terörle Mücadele Yapısının (Regional Anti-Terrorist Structure) genişletilmiş işlevselliğini savunur."

"Taraflar, BRICS içindeki derinleştirilmiş stratejik ortaklığı destekler ve üç ana alanda genişletilmiş işbirliğini teşvik eder: Siyaset ve güvenlik, ekonomi ve finans ile insani alışveriş. Özellikle Rusya ve Çin, uluslararası platformlarda BRICS ülkeleri arasındaki artan koordinasyonun yanı sıra halk sağlığı, dijital ekonomi, bilim, inovasyon ve yapay zeka teknolojileri de dahil olmak üzere teknoloji alanlarında etkileşimi teşvik etmeyi amaçlar."

ULUSAL EGEMENLİĞE DAYALI GERÇEK DEMOKRASİ

"Taraflar, zengin kültürel ve tarihi mirasa sahip dünya güçleri olarak Rusya ve Çin'in, binlerce yıllık kalkınma deneyimine, geniş halk desteğine ve vatandaşların ihtiyaç ve çıkarlarının dikkate alınmasına dayanan uzun süredir devam eden demokrasi geleneklerine sahip olduğunu belirtir."

"Bazı devletlerin diğer ülkelere kendi 'demokratik standartlarını' dayatma, demokratik kriterlere uygunluk düzeyini değerlendirme hakkını tekelleştirme, münhasır bloklar kurmak da dahil olmak üzere ideoloji temelinde ayrım çizgileri çizme girişimleri, demokrasiyi küçümsemekten başka bir şey değildir ve demokrasinin ruhuna ve gerçek değerlerine aykırıdır. Bu tür hegemonya girişimleri, küresel ve bölgesel barış ve istikrar için ciddi tehditler oluşturmakta ve dünya düzeninin istikrarını baltalamaktadır."

"Rusya ve Çin, demokrasi ve insan hakları savunuculuğunun diğer ülkeler üzerinde baskı oluşturmak için kullanılmaması gerektiğine inanır. Demokrasiyi ve insan haklarını koruma bahanesiyle demokratik değerlerin kötüye kullanılmasına, egemen devletlerin iç işlerine müdahale edilmesine ve dünyadaki her türlü bölünme ve çatışmayı kışkırtma girişimlerine karşı çıkar."

RENKLİ DEVRİMLERLE VE TERÖRLE MÜCADELE

"Rusya ve Çin, dış güçlerin ortak komşu bölgelerinde güvenlik ve istikrarı baltalama girişimlerine, dış güçlerin herhangi bir bahaneyle egemen ülkelerin iç işlerine müdahalesine ve renkli devrimlere karşı çıkmaktadır. Bu alanlarda iş birliği artırılacaktır."

"Taraflar; terörle mücadele konularının siyasallaştırılmasına ve çifte standart politikasının araçları olarak kullanılmasına karşı çıkarlar; terörist ve aşırılık yanlısı grupları kullanmanın yanı sıra uluslararası terörizm ve aşırıcılıkla mücadele etmek kisvesi altında jeopolitik amaçlarla diğer devletlerin içişlerine müdahale uygulamasını kınar, (…) terörle mücadele ve ulusötesi suçlarla mücadele alanlarında ortaklaşa işbirliğini teşvik eder."

YAPTIRIMLARLA VE KÜRESEL EKONOMİK EŞİTSİZLİKLE MÜCADELE

"Rusya ve Çin; Uluslararası sorunların dolaylı olarak ve fikir birliği (konsensus) olmadan ele alınmasına, güç politikalarına, zorbalığa, tek taraflı yaptırımlara ve bir ülkenin yargı yetkisini kendi sınırları dışında uygulamaya kalkmasına karşı çıkar."

"Taraflar; gelişmiş ülkeleri kalkınma yardımı konusundaki resmi taahhütlerini iyi niyetle yerine getirmeye, gelişmekte olan ülkelere daha fazla kaynak sağlamaya, devletlerin eşitsiz gelişimini ele almaya, devletler içindeki bu tür dengesizlikleri dengelemek için çalışmaya ve küresel ve uluslararası kalkınma iş birliğini ilerletmeye çağırır."

"Taraflar, uluslararası toplumda bölünmenin değil, birleşmenin; çatışmanın değil işbirliğinin gerekliliğini yineler. Taraflar, uluslararası ilişkilerin, zayıfların güçlülerin eline düştüğü büyük güçler arasındaki bir çatışma durumuna dönmesine karşı çıkar. Taraflar, belirli milletler veya millet blokları tarafından özel olarak hazırlanan kuralların uluslararası hukukla uyumlu, evrensel olarak kabul edilmiş format ve mekanizmaların yerine ikame edilmesine yönelik girişimlere direneceklerini ortaya koyar."

DİJİTAL HEGEMONYAYA KARŞIYIZ 

"Rusya ve Çin; kuvvet kullanmama, ulusal egemenliğe ve temel insan hak ve özgürlüklerine saygı ve Birleşmiş Milletler Şartı'nda yer alan diğer devletlerin içişlerine karışmama ilkelerinin bilgi alanına uygulanabilir olduğunu vurgulamaktadır. Taraflar, Çin tarafı tarafından önerilen ve prensipte Rus tarafı tarafından desteklenen Veri Güvenliği Küresel Girişiminin ve Çalışma Grubunun, veri güvenliği tehditlerine ve uluslararası bilgi güvenliğine yönelik diğer tehditlere yönelik yanıtları tartışmak ve detaylandırmak için bir temel oluşturduğuna inanır.

"Taraflar, internet yönetişiminin uluslararasılaşmasını destekler, yönetişim için eşit hakları savunur, internetin ulusal kesimlerini düzenleme ve güvenliklerini sağlama konusundaki egemenlik haklarını sınırlama girişimlerinin kabul edilemez olduğuna inanır. (…)

"Taraflar, 2015'te iki ülke hükümeti arasındaki anlaşma temelinde uluslararası bilgi güvenliğinde iş birliğini derinleştirmeyi amaçlar. Bu amaçla, taraflar yakın gelecekte bu alanda Rusya ve Çin arasında bir işbirliği planı kabul etme konusunda anlaşmışlardır."

UZAYIN SİLAHLANDIRILMASINA HAYIR

Rusya ve Çin, uzayın silahlandırılmasına karşı uyardı ve bütün ülkeleri birlikte hareket etmeye davet etti:

"Rusya ve Çin, uzaya silah yerleştiren ilk ülke olmamak için uluslararası bir girişim ve siyasi taahhüt de dahil olmak üzere uygun şeffaflık ve güven artırıcı önlemlerin uzayda bir silahlanma yarışını önleme hedefine katkıda bulunabileceğini vurgular."

"Taraflar, uzayda askeri üstünlük elde etmeyi ve uzayı savaş operasyonları için kullanmayı amaçlayan faaliyetlere karşı koyacaktır."

'AUKUS KUŞATMA İTTİFAKI HAMLESİNİ KINIYORUZ'

Rusya ve Çin, AUKUS hamlesinin endişe verici olduğunu ifade etti ve bölgede barışı korumak için ilgili ülkeleri birlikte çalışmaya davet etti:

"Taraflar; Avustralya, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık arasındaki üçlü güvenlik ortaklığından (AUKUS), özellikle de nükleer enerjili denizaltılar alanında iş birliği başlatma kararlarından ciddi endişe duymaktadır. Rusya ve Çin, bu tür eylemlerin Asya-Pasifik bölgesinin güvenlik ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine aykırı olduğuna, bölgede silahlanma yarışı tehlikesini artırdığına ve nükleer silahlanma konusunda ciddi riskler oluşturduğuna inanmaktadır. Taraflar bu tür hamleleri şiddetle kınar ve AUKUS katılımcılarını nükleer silahların ve füzelerin yayılmasını önleme taahhütlerini iyi niyetle yerine getirmeye ve bölgede barışı, istikrarı ve kalkınmayı korumak için birlikte çalışmaya çağırır."

'İŞBİRLİĞİMİZDE HİÇBİR SINIR VE YASAK YOK'

İki ülkenin tarihe geçecek anlaşmasında, iş birliğinde "yasakların" ve "sınırların" olmadığı vurgusu dikkat çekti:

"İki devlet arasındaki dostluğun sınırı yoktur, 'yasak' işbirliği alanları yoktur, ikili stratejik işbirliğinin güçlendirilmesi ne üçüncü ülkelere karşıdır ne de değişen uluslararası koşullardan ve üçüncü ülkelerin koşullarındaki değişikliklerden etkilenir."

Anlaşmada Rusya, Çin için en hassas konulardan olan Tek Çin ilkesine ve Tayvan'ın Çin'in ayrılmaz parçası olduğu politikasına desteğini ifade etti.

RUSYA TEK ÇİN İLKESİNİN YANINDA

"Rus tarafı, Tek Çin ilkesine desteğini ve Tayvan'ın Çin'in ayrılmaz bir parçası olduğunu teyit etmekte, Tayvan'ın her türlü bağımsızlığına karşı çıkmaktadır."

SIFIR TOPLAMLI NÜKLEER VE KİMYASAL SİLAHLANMA YARIŞINA SON!

Anlaşmada sıfır toplamlı nükleer ve kimyasal silahlanma yarışına son verilmesi çağrısı yer aldı:

"Taraflar, … nükleer silaha sahip tüm devletlerin soğuk savaş zihniyetini ve sıfır toplamlı oyunları terk etmeleri, nükleer silahların rolünü azaltmaları, ulusal güvenlik politikalarında yurt dışında konuşlandırılan nükleer silahları geri çekmeleri, küresel anti-balistik füze savunma (ABM) sisteminin sınırsız gelişimini ortadan kaldırmak ve askeri nükleer kabiliyete sahip ülkeler arasında nükleer savaş ve herhangi bir silahlı çatışma riskini azaltmak için etkili adımlar atmaları gerektiğine inanır."

"Taraflar, kimyasal silahlardan arındırılmış bir dünya hedefine olan bağlılıklarını yeniden teyit eder. (…) Taraflar, kimyasal silahları ortadan kaldırma sürecini henüz tamamlamamış olan Kimyasal Silahların Yasaklanması Sözleşmesi'ne taraf tek devlet olan ABD'nin kimyasal silah stoklarının ortadan kaldırılmasını hızlandırmasında ısrar eder."

"Taraflar, ABD'nin küresel füze savunması geliştirme ve unsurlarını dünyanın çeşitli bölgelerinde konuşlandırma planlarının ilerlemesiyle ilgili endişelerini dile getirir."

YEŞİL DÖNÜŞÜM VE İNSAN İLE DOĞANIN UYUMLU GELİŞİMİ

Rusya ve Çin arasındaki anlaşmada iklim değişikliği sorununa dikkat çekildi, ekonomik alanda yeşil dönüşüm sağlanarak insan ile doğanın uyumlu gelişiminin gerekliliği ifade edildi:

"Taraflar, uluslararası toplumu iklim değişikliği gibi kritik alanlarda işbirliğini geliştirmeyi, (…) biyolojik çeşitliliği korumayı, yeşil teknolojilerin kullanımını ve sürdürülebilir kalkınma ve yeşil dönüşümle insanlık ile doğanın uyumlu gelişimini amaçlamaktadır."

"Taraflar iklim değişikliği ile mücadeleyle ilgili ciddi adımlar atmaktadır ve önemli katkı sağlamaktadır. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin kabulünün 30. yıldönümünü birlikte kutlayarak bu Sözleşmeye ve ortak fakat farklı sorumluluklar ilkesi de dahil olmak üzere Paris Anlaşması'nın amaçlarına, ilkelerine ve hükümlerine olan bağlılıklarını yeniden teyit eder. Taraflar, Paris Anlaşması'nın tam ve etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak için birlikte çalışır, üstlendikleri yükümlülükleri yerine getirmeye bağlı kalır."

"Taraflar, … gelişmiş ülkelerin gelişmekte olan ülkelere yıllık 100 milyar dolarlık iklim finansmanı sağlamasını bekler."

"Rusya ve Çin, NATO'nun daha fazla genişlemesine karşı çıkmakta ve Kuzey Atlantik İttifakı'nı ideolojik soğuk savaş yaklaşımlarından vazgeçmeye, diğer ülkelerin egemenliğine, güvenliğine ve çıkarlarına, uygarlık, kültürel ve tarihi geçmişlerinin çeşitliliğine saygı duymaya ve diğer devletlerin barışçıl gelişimine yönelik adil ve nesnel bir tutum almaya çağırmaktadır."