Çin Komünist Partisi'nde Parti Genel Sekreter Seçimi Kurumu: Son 43 Yılın Özeti  

Cem Kızılçeç

ÇKP geleneğinde  iki önemli kavram var,  birincisi  önderlik kolektifi  MK siyasi büronun daimi komitesi 6-7 kişi  önderlik kolektifini oluşturur; her önderlik kolektifinin içinden bir kişi bu önderlik kolektifinin bir kişi çekirdeği olur, bu da genel sekreterdir.

Bir sonraki çekirdeğin (genel sekreterin) belirlenmesinde mevcut genel sekreterin belirleyici bir rolü olur.

Ayrıca çekirdek konuma seçilen kişi bir önceki 6-7 kişilik önderlik kolektifinde önceki genel sekreter ile birlikte en az bir dönem çalışır.

Mao 1969 yılındaki 9. Kongre'de Lin Biao'yu kendi yerine getirmeyi planladı, fakat Lin Biao bir devlet darbesi yapıp, Mao'ya suikast hazırlığında suçüstü yakalanınca bu plan gerçekleşmedi. Mao yanlış seçim yapmıştı. Mao 1975 yılında ölmeden bir yıl önce yerine Hua Gua Feng'i önerdi ve  Mao ölünce göreve Hua Gua Feng geldi, fakat Hua bu görevin hakkını veremediğini söyleyerek 1978 Kasım'da yapılan 240 kişilik bir önderlik toplantısında özeleştiri yaptı ve Merkez Komitesi 1 ay sonra Deng'i onun yerine seçti. Ve Deng 2. Nesil kolektif önderliğin çekirdeği oldu.  

Deng Xiaoping, 1981 yılında Parti genel sekreterliğine Hu Yao Bang'ı önerdi, ve o seçildi. Fakat Hu Yao Bang o günlerde yükselen liberal dalgaya karşı kararlı tutum alamadı ve özeleştiri yaparak 1987 yılında görevi iade etti. Arkasından yapılan kongrede Deng Xiaoping bu kez Zhao Ziyang'ı önerdi, fakat o da liberalizme karşı kararlı tutum alamayınca özeleştiri yaptı ve 1989 yılında Tiananmen olayları sonrasında görevi iade etti. Deng Seçme Eserler'deki yazısında bu tercihlerde hata yaptığını fakat, insanların belirli zor durumlarda beklenmedik tutumlar alabileceğini yazmıştı. Deng Xiaoping, Zhao Ziyang'dan sonra  Genel Sekreterlik görevine Jiang Zemin'i önerdi ve o bu görevi başarıyla yürüttü.

Bkz (Deng Xiaping Seçme Eserler Cilt 3)  Jiang Zemin bir önceki  6-7 kişilik önderlik kolektifinde yer almıştı. sonra 1989 ylında çekirdek lider seçildi ve 2002 yılına kadar bu görevi yürüttü.   

Hu Jintao da böyleydi onu Jiang Zemin önermişti ve Hu Jintao da bir önceki  6-7 kişilik önderlik kolektifinde yer almıştı. Sonra 2002 de çekirdek lider seçildi.  Deng'in getirdiği kurumsallaşmaya  ve ÇKP tüzüğüne göre bir genel sekreter bir aksilik çıkmazsa iki kez aynı görevde kalabilir. Deng Xiaoping bir Genel sekreterin ve parti komite liderlerinin ömür boyu aynı konumda kalma ilkesini ortadan kaldırdı.

Ekteki siyasi kariyer biyografilerinden de görüleceği gibi, 1989'da çekirdek konuma gelen Jiang Zemin'den sonra gelen her iki liderin de başarılı seçimlerin ürünü olduğu ve ÇKP'nin sağlıklı bir önderlik değişimini başardığını göstermektedir.  

Xİ JİNPİNG'E NEDEN ÜÇÜNCÜ DÖNEM İZNİ VERİLDİ

Xi Jinping'in yolsuzlukla mücadelede kazandığı büyük başarı nedeniyle özel bir yasa çıkarılarak bir dönem daha  aynı göreve seçilmesine Parti ve devlet tarafından özel bir izin verildi…

Birinci kolektif önderlik: Mao; Mao döneminde çekirdek önderlik grubunda 6-7 kişi bulunuyordu ve ilk kez 1935'te Mao önderliğinde oluşmaya başladı
1956'da oluşan 6 kişilik kolektif önderlik Mao Zedong, Liu Şaoşi, Çu Enlay, Cu De, Deng Şiaoping, Çen Yun'dan oluşuyordu. 1958 yılında Bu kolektife Lin Biao katıldı. 1963'ten sonra bu düzen bozuldu; 1966'da ise Kültür Devrimi'nde partinin kurumsal yapısı ve parti komitelerinin işleyişi büyük ölçüde bozuldu.

İkinci kolektif önderlik 1978-1979'da oluştu; Deng çekirdek lider oldu.

Üçüncü  kolektif önderlik  1989'da oluştu Deng önerdi; Jiang Zemin çekirdek oldu.

Dördüncü  kolektif önderlik  2002'de oluştu muhtemelen Jiang Zemin önerdi; Hu Jintao çekirdek oldu.

Beşinci  kolektif önderlik   2012 'de oluştu;  muhtemelen Hu Jintao önderdi; Xi Jinping  çekirdek oldu.

Bir çekirdek önder göreve geldiğinde bir önceki çekirdek önder artık hiç bir siyasi ve ekonomik faaliyette rol almaz ve kamuoyu önüne pek çıkmaz, ancak Parti Kongrelerinde onur konuğu olur ve mevcut genel sekreterin yanında yer alır.

EKTE SON ÜÇ LİDERİN KARİYER DÖKÜMÜNÜ GÖREBİLİRSİNİZ.