Hakkımızda Sosyalist Birlik (Marksist)
Aydınlık yazarı A. Akfırat 16 Nisan 2021 tarihli yazısında Çin'in bugünkü dış politikası ve ekonomik gelişme-ekonomik-teknolojik rekabet odaklanması üzerine olgularla çelişen ve aynı zamanda oldukça muğlak değerlendirmeler yapıyor, aktaralım:
2012 yılında Şi Cinping'in, ÇKP Genel Sekreterliğine seçilmesinden sonra, Çin'in yeni kalkınma stratejisi bütünlüklü hale getirildi ve Çin, adım adım kendine güvenini artırdı. Buna bağlı olarak da gelişen dünya durumuna uygun yeni bir dış politika stratejisi benimsedi. Gerileyen ABD'nin savaş çılgınlığına başvurmasını önlemek için, Çin ekonomisinin gelişmesini temel öncelik olarak gören dış politikasını terk etti.
"Şi Cinping'in dış politika stratejisi, Mao'nun "Üç Dünya" Teorisinde tanımladığı stratejinin günümüz koşullarına uyarlanmasıdır. ABD emperyalizmine karşı, kendi gücünü temel almak, gelişmekte olan ülkelerin gücüne dayanmak, Batı Avrupa, Japonya, Avustralya gibi kapitalist ülkeleri tarafsızlaştırmak ve onları giderek kazanmak."
Ekonomik-teknolojik İnşa ve Yenileşme Çin'in Temel Odak Noktası Olmaya Devam Edecek
Değerlendirelim: Akfırat, gerileyen ABD'nin savaş çılgınlığına başvurmasını önlemek için, Çin ekonomisinin gelişmesini temel öncelik olarak gören dış politika terk edildi, diyor. Okuyucu bu muğlak ifadeden ne anlıyor: yazara göre, Çin ekonomik gücünü, ekonomik rekabet gücünü, ticari rekabet gücünü, teknolojide öz güçlerine ve yenilikçiliğe dayalı teknolojik rekabet gücünü yükseltmeyi temel öncelik olmaktan çıkarmış. Temel öncelik olmaktan neden çıkarmış? Amerika'nın savaşa başvurmasını önlemek için. Peki, Çin Amerika'nın savaşa başvurmasını nasıl önleyecek? Bugün, Çin ile Amerika arasında mücadele hangi noktalarda odaklanıyor ?
Bugün, Çin ile Amerika Arasındaki Mücadelenin Odak Alanları
Şüphesiz Çin ile Amerika arasında jeopolitik sürtüşme alanları var, Tayvan'a ABD silah yığınağı ve Tayvan Boğazı gerilimi ve Amerikan savaş gemilerinin Çin Denizi'ndeki provokatif faaliyetleri her an bir askeri sürtüşmeye yol açabilir. Hiçbir büyük devlet böyle bir sürtüşmede altta kalmak istemez. Çin askerleri büyük ölçüde alarm durumunda.
Fakat Çin temel olarak uzun vadeli stratejik bir savaş için ordusunu teknolojik düzey bakımından mükemmelleştirmeyi hedefleyen uzun vadeli bir caydırma hazırlığı içinde.
Çin Amerika'nın savaşa başvurmasını nasıl önleyecek? Bugün, Çin ile Amerika arasında mücadele hangi noktalarda odaklanıyor ? Bu soruların cevaplarını verelim.
Bugün, Çin ile Amerika arasında rekabet ve mücadele iki temel alanda odaklanıyor, birincisi, ekonomik-teknolojik ve ticari alanda rekabet, burada Çin'in yeni silahı Yeni İpek Yolu Projesidir. İkincisi, diplomatik mücadele. Burada Çin'in iki diplomatik silahı var. Birincisi, büyük ülkeler arasında yeni tipte uluslararası ilişkiler kavramı. Yani iki tarafın da kazandığı bir ilişki tarzı, sıfır toplamlı ilişkilerin aşılması, iki güçlü ülke arasındaki işbirliğinin üçüncü bir ülkeyi hedef almaması. Burada büyük ülkeler ile kastedilen, Rusya, Amerika, Almanya, Japonya, İngiltere, Fransa.
Tüm Ülkelerin ve İnsanlığın Ortak Kader Topluluğu
Çin'in ikinci büyük silahı "tüm ülkelerin ve dünya insanlarının ortak kader topluluğunu" oluşturmak. Ortak kader topluluğunun özü ülkeler arasında cepheleşme, ittifak ve kamplaşma mantığını reddediyor, bu anlamda Batıdaki ve özellikle Amerika'daki hakim olumsuz emperyal tutumu reformcu bir tarzda adım adım aşmayı hedefliyor.
İnsanlığın ortak kader topluluğu Çin için daha derin bir anlam taşıyor, Çinli Marksist teorisyenler bu kavramın Çin Komünist Partisi'nin nihai ideali olan komünizm ile bağlantılı olduğunu açıklayan önemli araştırmalar yapıyorlar. Bu konu başka bir yazının konusu…
Bugün Çin ile Rusya aralarında tüm diğer büyük güçlere örnek olacak nitelikte bir büyük ülke işbirliği ilişkisi kurmuştur ve bu iki ülke eski ittifak ilişkisi mantığını aşmışlardır. Bu uluslararası siyaset teorisi ve pratiğinde büyük bir yeniliktir ve bu işbirliği herhangi bir üçüncü ülkeyi hedef almıyor.
Tüm ülkelerin ve insanların ortak kader topluluğu dünyadaki tüm ülkelere hitap etmekle birlikte esas odak noktası gelişmekte olan ülkelerdir. Bugün, Amerika hegemonyacılıkta ısrar etmekte, başta gelişmekte olan ülkeler olmak üzere, diğer ülkeleri başta Çin ve Rusya'ya karşı birincisi ekonomik-ticari-teknolojik savaşta taraf olmaya zorlamakta, başta Batı ittifakı olmak üzere eski askeri ve ideolojik ittifakları ayakta tutmada ısrar etmekte, çok taraflılığı ve çok kutupluluğu önlemeye çalışmaktadır.
Tüm ülkelerin ortak kader topluluğunu oluşturma stratejisi acil gereksinim açısından düşünüldüğünde Amerika'nın hegemonyasını korumak için başvurduğu bu taraflaştırma, kutuplaştırma ve ittifakları ayakta tutma politikalarını boşa çıkarma amacını taşıyor.
Amerika ve Avrupa'da Amerika'ya yakın güçlerin ve İngiltere'nin savunduğu çok taraflılık, eski Batı ittifaklarının korunması temelinde bir çok taraflılıktır. Yani, Amerika-Avrupa ittifakı, Amerika-Japonya-Güney Kore ittifakı; Amerika, İngiltere-Avustralya-Yeni Zelanda-Japonya, ittifakları korunacak.
Tüm ülkelerin ortak kader topluluğunu oluşturma mücadelesi üçüncü ülkeleri hedef alan ittifaklara ve bloklara dayalı eski dünya düzenini dönüştürmeyi hedefliyor. Türkiye'de işbirlikçi tekelci burjuvazinin örgütü TÜSİAD'ın hükumeti zorladığı çok taraflılık da Amerika'nın bu eski mantığa dayalı çok taraflılık görüşünü savunuyor.
Çin'in ortak kader topluluğu politikasının güçlü bir karşılık bulması, gelişmekte olan ülkeler için büyük avantaj sağlayacak şu veya bu taraf arasında taraf seçme baskısı olmadan daha barışçı bir dış politika izleyecekler, daha hızlı kalkınmaları için tüm dış kaynaklardan ve dış güçlerden diledikleri gibi faydalanacaklardır.
Şi Cinping Çin'in içine girdiği yeni dönemin veya yeni çağın temel özelliğini halkın çok yönlü ve kapsamlı bir biçimde orta halli refah toplumuna ulaşacağı bir mücadele dönemi olarak tanımlıyor, bu Çin'in ülke içinde yenilikçiliğe dayalı ekonomik-teknolojik gelişmeyi temel almaya devam edeceğini ifade ediyor, Çin diğer ülkelerin ekonomik kaynaklarını yağmalayarak bu hedefe ulaşamayacağına göre, bunu yapmak zorunda. Zaten Şi Cinping'in bu Kongreye sunduğu raporun başlığı da halkın çok yönlü ve kapsamlı bir biçimde orta halli refah toplumuna ulaşmasını güvence altına almak. Rapor 2020-35 arası 15 yıllık dönemde ulaşılacak en önemli hedefi şöyle tanımlıyor: Çin'in ekonomik ve teknolojik gücü büyük ölçüde artmış olacak, Çin yenilikçilikte lider bir ülke konumuna gelecek.
Bugün Amerika ve müttefikleri ile Çin arasındaki jeopolitik ve askeri rekabet ikincil konumdadır. Üstelik, Avrupa ülkeleri ile Çin arasında jeopolitik bir rekabet bulunmuyor. Amerika ile jeopolitik-askeri rekabet, temel olarak Çin Denizi ve Tayvan boğazına odaklanıyor. Çin, bu askeri-jeopolitik rekabete karşı koymak için her şeyden önce güçlü bir ekonomik-teknolojik gelişmeye gerek duyuyor, güçlü bir ekonomik-teknolojik gelişme olmaksızın Çin'in Amerikan silah teknolojileri ve silah sanayisi ile rekabet etmesi ve milli savunmayı sürdürmesi ve çeşitli askeri kışkırtmaları önlemesi olanaksızdır.
Bugünkü Diplomatik Strateji ile Üç Dünya Teorisi Temelden Farklı ve Çoktan Değişti
Görüldüğü gibi Çin'in bugünkü dış politika stratejisinin Üç Dünya Teorisi ile ilgisi yoktur. Çünkü, Üç Dünya Teorisi ortaya atıldığında, dünyada çağın ruhu ve iklimi çok farklıydı ve Çin'in ideolojisi ve görüşleri de çok farklıydı. Çin o günlerde, çağ tanımını savaş ve devrimler çağı olarak görüyordu. Mao 1974 yılı Şubat ayında ilk kez bu görüşü resmen savunduğunda, dünyanın bir üçüncü dünya savaşına gittiğini ve devrimler döneminin henüz kapanmadığını düşünüyordu. O günlerde, önemli bir görüşmesinde, Mao dünya barışı ve hegemonyacılık açısından en büyük tehdit olarak tanımladığı Sovyetler Birliği'ne karşı Çin, Amerika, Japonya, Avrupa, Pakistan, İran ve Türkiye'yi birbirine bağlayan bir cephe hattı kurulmasını önermişti (bkz. Çin Dışişleri Bakanlığı Web sitesi).
Görüldüğü gibi burada savaş ve devrim çağı mantığına özgü bir cepheleşme ve ittifak mantığı söz konusuydu. İttifakın amacı üçüncü bir ülkeyi yani sosyalist Sovyetler Birliği'ni tecrit etmek ve sıkıştırmaktı.
Oysa 1980'lerde Çin'in ideolojisinde önemli bir değişim oldu, çağın tanımı üzerine görüşler değişti ve savaş ve devrimler çağının kapandığı görüşü benimsendi. Yeni görüşe göre, çağın öne çıkan iki ana teması vardı: Barış ve Kalkınma, bu ikisi dünyada en fazla öne çıkan sorunlar hale gelmişti. Bu değerlendirmenin doğru olduğu tarih içinde büyük ölçüde kanıtlandı. Çin'in dahil olduğu gelişmekte olan ülkeler mucizevi bir kalkınma başarısı sağladılar ve bugün dünya ekonomisinin %52 sini üretiyorlar. Çin bu yeni görüşü ileri sürdüğünde, emperyalizm çağında Çin'in ve diğer gelişmekte olan ülkelerin ekonomik gelişme ve kalkınmada başarı sağlayamayacağı gibi karamsar görüşler ileri sürüldü. Çin'in dünyaya açılmasının Çin'i emperyalizmin kölesi haline getireceği savunuldu, fakat bu görüş de boşa çıktı.
Barış sorunu açısından baktığımızda, birçok ülkenin barışçı tutumuyla yeni bir dünya savaşının ortaya çıkışı önlendi, Sovyetler Birliğinin dış dünya ile ilişkileri yumuşadı. Çin-Sovyet ilişkilerinde yeni bir yumuşama dönemi başladı, Çin-Amerika ilişkilerinde yumuşama güçlendi. Çin-Avrupa ilişkileri de gelişmeye başladı. Deng Şiaoping, 1985 yılında Japon konuklarla görüşmesinde bu yeni görüşü şöyle açıklamıştı: "Şu anda dünyada gerçekten büyük sorunlar var: küresel stratejik sorunlar var. Biri barış sorunu, barış sorunu Doğu-Batı sorunudur". İkincisi, ekonomik sorun veya kalkınma sorunudur, bu da Kuzey-Güney sorunudur. Deng bu konuşmada Doğu-Batı barış sorunu derken Sovyetler Birliği önderliğindeki sosyalist kamp ile Amerika önderliğindeki Batı kampı arasındaki gergin düşmanca ilişkileri kastediyordu.
ÇKP'nin Yeni Dünya Durumu Analizi
1980'lerde ve 1990'larda ÇKP çağ analizini yeniden oluşturdu: Jiang Zemin 1992 yılındaki Parti Kongesi'ne raporda şu ifadeleri kullandı: Barış ve kalkınma sorunları bugün uluslararası gündemin en önemli iki önceliği olmaya devam ediyor. Kalkınma barışa ihtiyaç duyar ve kalkınma olmadan barış sürdürülemez. Hegemonyacılık politikaları ve kuvvete dayalı politikalar her zaman barış ve kalkınmanın önündeki başlıca engelleri oluşturmuştur. Dünyadaki gelişme ve kalkınma, uzun süre çok sayıda gelişmekte olan ülkenin yoksulluğuna ve geri kalmışlığına dayanamaz, bu adaletsiz durum böyle devam edemez.
Uluslararası durumdaki köklü değişiklikler ve kargaşa, dünya halkının uyanmasına yardımcı oldu. Ortak deneyimleri paylaşan gelişmekte olan ülkeler arasında bağımsızlık ve egemenliği koruma, dayanışma ve işbirliği arayışı eğilimi ivme kazanıyor. Dünyanın barışa ihtiyacı var, ülkeler kalkınma talep ediyor, toplumlar ilerleme talep ediyor, ekonomilerin güçlü gelişmesi ve yaşam standartlarının iyileştirilmesi gerekiyor. Bunlar dünya genelinde halkların en öncelikli talepleri haline geldi.
Artık Çin'in sosyalizm ve kapitalizm arasındaki ilişkilerin niteliği üzerine görüşleri de değişmişti, kapitalizm yerini sosyalizme hemen bırakmayacaktı, iki sistem çok daha uzun bir dönem boyunca bir diğerine katlanmak zorunda kalacaktı, çünkü kapitalizm sistem içi bazı reformlarla hala ömrünü uzatma kapasitesine sahipti.
Yazar, Şi Cinping'in yeni bir kalkınma stratejisini bütünleştirdiğini yazmış, bu da oldukça muğlak bir ifade, Çin'in kalkınma kavramı, ilk kez 2006 yılında parti lideri Hu Jintao (2002-2012) tarafından ortaya atılan sistematik bir teoridir: Kalkınmada Bilimsel Görüş. Bu görüş 2007 yılındaki parti kongresinde Partinin yönlendirici ideolojisi haline getirilmiş ve ÇKP'nin parti tüzük ve programına girmiştir. Şi Cinping döneminde bu görüşe yeni içerikler ilave edilmiştir. Bu görüşle çelişen yeni bir görüş getirilmemiştir.
Aydınlık Yazarının Mao Kültü Sürüyor Mu ?
Çin ve ÇKP Şi Cinping ile birlikte geriye doğru 35 yıllık dönemi atlayıp Mao Dönemine mi döndü?
Sosyalist çevrelerde bu görüş oldukça yaygın, dünya mali sermayesinin medya organları ve CİA psikolojik savaş merkezi de bu görüşü yaymak için özel bir özen gösteriyor. Çin ile ciddi bir biçimde ilgilenen sosyalist iktisatçı Korkut Boratav da Şi Cinping dönemini "Çin'deki kapitalizme karşı yeni bir mücadele dönemi" olarak değerlendiriyor ve Çin'e iyimser yaklaşmak için koşulların oluştuğunu yazıyor.
Aydınlıkçı geleneğin hala Mao kültünde ısrar ettikleri bilinen bir olgudur. ÇKP 1981 yılında 3 yıllık bir tartışmadan sonra parti tarihini değerlendirmiş, hatalarından dersler çıkarmış ve yeni bir yol belirlemiştir. Geniş bir oydaşmaya dayalı bu kapsamlı değerlendirme belgesi aynı zamanda bir Mao Zedung değerlendirmesi yapmış ve Mao'nun büyük katkılarını ve önemli hatalarını değerlendirmiştir. Ayrıca Mao'nun başlattığı ve 10 yıl süren Kültür Devrimi'ni büyük bir tarihi hata ve Çin için büyük kayıp olarak değerlendirmiştir. Aydınlıkçı gelenek gerçeği olgularda aramak yerine Mao kültünde ısrar etmekte, Çin'in 1980'den sonra içte ve dışta kazandığı büyük başarıları Mao'nun hanesine yazmakta, Mao'dan sonra gelen Deng Şiaoping, Jiang Zemin, Hu Jintao gibi 35 yıllık dönemde büyük zaferlere önderlik eden liderleri değersizleştirmekte hatta Deng ile Mao'yu karşı karşıya koyup karşıtlaştırmakta.
Hatta daha da ileri giderek, Mao dönemi ile Şi Cinping dönemi arasında bir boşluk dönemi veya duraklama dönemi tanımlamaktadır. Mao döneminden sonraki parti pratiklerinin istikrarlı bir fikri takip süreci izlediğini gözlerden gizlemekte. Hatta Şi Cinping döneminin Mao Dönemine geri dönüş olduğunu yazıyorlar. Bunun olgularla hiçbir ilgisi bulunmuyor. Şi Cinping doktrinleri parti programına girmiş olan dört önemli liderin, Deng Şiaoping Teorisi, Üç Temsil Düşüncesi, Kalkınmada Bilimsel Görüş olarak bilinen teorilerini, yani Çin'e Özgü Sosyalizmin Teorik Sistemini, devralmış ve bunların temelinde 2017'yılındaki Kongrede Parti programına giren, Şi Cinping'in Yeni Dönemde Çin'e Özgü Sosyalizm Düşüncesi adı verilen yepyeni bir teorik doktrin inşa etmiştir. Aslında A. Akfırat'ın görüşleri bize yabancı değil, bu görüşler Çin akademisi içinde kendilerine Yeni Sol veya Yenilikçi Marksizm akımı adını veren Amerika ve Avrupa'daki radikal "sol" akım ile bağlantılı küçük bir grubun görüşleridir. Bunların Batılı sosyalistlerle birlikte yeni bir dünya sosyalist akademisyenler partisi kurma hazırlıkları içinde oldukları biliniyor.
